Automaten met gratis basisbenodigdheden voor dak- en thuislozen

Sokken verkopen voor goede doelen

Het verhaal begint in 2018. Naar aanleiding van De Warmste Week starten Wendy De Moor en Wendy Raymakers met een project om verhalen op sokken te zetten en die te verkopen ten voordele van goede doelen. De opbrengst wordt geschonken aan de strijd tegen diabetes type 1 bij kinderen en jongeren. Daaruit ontstaat in 2019 Hero-on-Socks. “Met Hero-on-Socks vertellen we de verhalen achter goede doelen op een paar sokken, kleding die je ’s morgens aandoet en pas ’s avonds weer uitdoet. Zo willen we zware en moeilijke thema’s op een luchtige en kleurrijke manier tot bij zo veel mogelijk mensen thuis brengen”, zegt voorzitster Wendy Raymakers van HOS Foundation.

Hos foundation: wereld verbeteren

“Met onze sokken proberen we een zo groot mogelijke impact te hebben om zo veel mogelijk mensen te helpen. We konden er nog veel meer mee doen, maar dat was nog niet genoeg. Plots kregen we uit heel onverwachte hoek de vraag om sokken te doneren. In de daklozenopvang is er een nijpend tekort aan kwalitatieve, warme sokken. Via kledingcontainers en andere initiatieven wordt er veelgebruikte kleding gedoneerd, maar geen sokken. Bijna iedereen gooit die weg in de vuilnisbak, vaak ook omdat ze gewoon versleten zijn.”

“Omdat we nu echt impact konden hebben, beslisten we om de HOS Foundation in het leven te roepen. We klopten bij Vlaio aan om ons daarbij te helpen via de oproep ‘Sociaal Ondernemen - Oprichting’. We wilden van ons idee een hybride model maken: enerzijds de sociaal-commerciële onderneming Hero-on-Socks die sokken blijft verkopen en 40% van de winst aan goede doelen schenkt, en anderzijds de HOS Foundation vzw die voluit voor impact gaat.”

Eerste project: 125.000 paar sokken

“Via HOS Foundation hebben we voor De Warmste Week in 2020 via ikgeefeensok.be Vlamingen gemobiliseerd om sokken te doneren. Uiteindelijk zamelden we mee dankzij donatiepunten in organisaties, scholen zoals Thomas More en Howest en bedrijven zoals Picanol en Roularta 125.000 paar in die we verdeeld hebben over opvangcentra in heel Vlaanderen. Zo konden we alle daklozen in Vlaanderen warme, nieuwe sokken geven. Ze waren ons daar enorm dankbaar voor. Daarom krijgt het project navolging voor De Warmste Week 2021. Het zette ook heel wat in beweging. We kregen onder andere de vraag om mee na te denken om winterpakketten te verdelen onder de dak- en thuislozen in Antwerpen.”

Tweede project: daklozenautomaten

“Maar het daklozenprobleem in Vlaanderen is veel groter dan we ons ooit konden inbeelden. Op dit moment zijn ongeveer 17.000 mensen dak- of thuisloos. Met de daklozenautomaat hebben we samen met partners een automaat ontwikkeld om daklozen te voorzien van basisbenodigdheden. Bijvoorbeeld sokken, ondergoed en droge basisvoeding, maar ook tandpasta, maandverband en blikken hondeneten. Met een sleutelkaart die ze kunnen opladen in een opvangcentrum kunnen ze 1 keer per dag, week of maand uit de automaat halen wat ze nodig hebben. De link met opvangcentra is er bewust: zo geven we hen structuur. Ze moeten af en toe naar een centrum gaan waar ook eten, slaapgelegenheid, begeleiding en andere zaken voor hen beschikbaar zijn.”

Oude verdeelautomaten hergebruiken

De ontwikkeling financierde HOS Foundation mee met de subsidie van de oproep ‘Sociaal Ondernemen - Oprichting’. “Daarbij kwam heel wat kijken. Eerst en vooral moesten we de meest geschikte automaat vinden: een gewone snack- of drankautomaat kan wel tandenborstels verdelen, maar geen blikken hondenvoer. Een bedrijf dat automaten verdeelt, bezorgt ons nu afgeschreven automaten die toch nog goed zijn en na enkele aanpassingen door ons kunnen worden gebruikt.”

Slimme automaten op straat

“Maar een gewone automaat is ‘dom’ en moet slim worden gemaakt. We moesten er software inbouwen om de sleutelkaarten te activeren. Want daklozen mogen er alleen de producten kunnen uithalen die ze volgens de opvangcentra nodig hebben. Daarnaast moesten we bijvoorbeeld rekening houden met de GDPR-wetgeving om de persoonsgegevens van de dak- en thuislozen te beschermen. En de automaten moeten op plaatsen worden gezet waar ze 24/7 beschikbaar zijn. Als ze op straat staan, is de stap niet zo groot om er gebruik van te maken. Daarrond zijn we nu met steden afspraken aan het maken.”

Definitieve lancering begin 2022

De eerste automaat stond eigenlijk al in februari 2020 klaar. Maar toen kwam corona en viel alles stil. “De bedrijven waarmee we samenwerken, werden financieel en op andere manieren getroffen, opvangcentra hadden veel minder vrijwilligers, … Nu zijn we weer opgestart.” In de herfst van dit jaar testte HOS Foundation in zijn magazijn dan eindelijk de eerste automaat uit en worden de eerste resultaten zichtbaar.

“We hopen tegen het begin van de winter, ten laatste begin 2022 de eerste automaat in Turnhout te plaatsen. We beginnen bewust in een kleine centrumstad als Turnhout, waar er ongeveer 100 dak- en thuislozen zijn. Van daaruit verspreiden we ze dan verder over de andere steden in Vlaanderen. Het is de bedoeling om het project langzaam te laten groeien zodat we als HOS Foundation technisch en logistiek kunnen meegroeien. De fabrikanten die zijn meegestapt in het verhaal, zijn we heel dankbaar. Zij geloven net als wij dat daklozen uit hun vicieuze cirkel kunnen raken en in een leven stappen zoals wij er een hebben. Dat is waar het om draait.”