De Broodwinner tovert oud brood om in lekkere koeken en heerlijke gerechten

Duurzame buurtwerking

Buurtwerk Posthof is een ontmoetingscentrum in Berchem. De vzw organiseert laagdrempelige diensten voor buurtbewoners en kwetsbare mensen in de buurt: computerklassen, kinderopvang, een poetsdienst, goedkope en gezonde maaltijden in haar restaurant Bistro P, een buurtruilproject waarbij buren elkaar helpen … De buurtwerking stelt ook een vijftigtal kwetsbare mensen tewerk om hen te helpen om zo ver mogelijk te komen in het leven en op de arbeidsmarkt. 

In zijn buurthuis sensibiliseert Posthof zijn bezoekers ook rond duurzaam en milieuvriendelijk omgaan met voedsel. Met de Broodwinner startte de buurtwerking een project waarmee ze oud brood vermalen tot broodmeel om er opnieuw mee te bakken en te koken. 

Groenten telen in de stad

Projectleidster Annelies Boelens: “Met Posthof zetten we in op ecologische groenten en voedselvoorziening. We voorzien enkele stadstuinen in de buurt, een serre in Antwerpen en een veld in Wommelgem waar we groenten telen. Die groenten serveren we in onze bistro en verwerken we in voedselpakketten voor mensen die het nodig hebben. We halen bij winkels ook voedseloverschotten op die we in ons buurthuis verdelen. De Broodwinner past perfect in dat plaatje.”

Oud brood hergebruiken

“Hoe we de Broodwinner hebben ontdekt? Omdat we in Posthof voedselverspilling willen tegengaan, zoeken we regelmatig nieuwe mogelijkheden. Zo kwamen we te weten dat in Frankrijk verschillende bakkers een machine gebruiken om oud brood te vermalen tot broodmeel om opnieuw te bakken. We ontdekten dat de machine in België weinig gekend is. Bakkers bakken te veel brood en bieden hun klanten een enorme keuze aan. En niemand vraagt zich af wat er met het onverkochte brood gebeurt. Daarom leek het ons een heel interessant project. Dankzij de financiering van de oproep ‘Sociaal Ondernemen - Innovatie’ van het Departement Werk en Sociale Economie zijn we in de lente van 2021 van start gegaan.” 

Bakkerijen aan boord

Om het project zo snel mogelijk in de buurt bekend te maken, polste Posthof bij verschillende bakkers of ze het zagen zitten om oud brood te vermalen en het meel te gebruiken voor nieuwe producten. Annelies Boelens: “Een aantal bakkers waren meteen mee met het verhaal. De Turkse bakkerijen zagen onmiddellijk het economische voordeel en bij alternatieve bakkerijen past het perfect in hun visie. Zij bieden ook alleen maar de hoeveelheid brood en gebak aan die ze kunnen verkopen. Drie bakkers gebruiken de Broodwinner nu.”

Bekendmaking via sociale centra

Het bleef niet alleen bij bakkers. Posthof overtuigde ook andere Antwerpse buurtwerkingen en sociale centra om mee in het verhaal te stappen. “Ook ’t Karwei in Boechout, De Kompaan en ’t Werkhuys in Borgerhout en de Beek in Antwerpen bieden de Broodwinner aan. Hun klanten kunnen er hun eigen brood meebrengen, het laten vermalen en broodmeel mee naar huis nemen om het in hun eigen keuken te gebruiken. ’t Karwei verwerkt het meel in zijn eigen bakkerij.”

Receptenboekje

Posthof anticipeerde ook op de vraag ‘Wat doe je nu eigenlijk met dat broodmeel?’ “We schreven een receptenboekje. Samen met de Antwerpse traiteur ‘Lara kookt voor u’ ontwikkelden we 7 zoute en zoete recepten. Bijvoorbeeld crackers, quiche, appelcrumble, boter- en chocoladekoeken, speculaas en recepten waarin je het broodmeel ook als paneermeel kunt gebruiken.”

Verkoop in lokale koffiebars

De cirkel was daarmee nog niet volledig rond voor Posthof. Ze zochten en vonden koffiebars die bereid waren om de koeken te verkopen die Posthof zelf met het broodmeel maakt. “Dat was de grote test”, lacht Annelies. “Want ze moesten onze koeken lekker genoeg vinden om ze in hun aanbod op te nemen.” Test geslaagd, want ze bakken nu elke week Broodwinner-koeken voor drie koffiebars in Berchem: Kornél, Cabagine en Bakkerij Goeiemorgen. “En eetcafé Sonseveria gebruikt het broodmeel om de zoute gerechten uit ons boekje te maken. Dat receptenboekje ligt bij de 4 handelszaken op de toonbank. Zo willen we hun klanten aanzetten om broodmeel te komen halen en het in hun eigen gerechten of gebak te gebruiken.” 

Kansen voor sociale tewerkstelling

“Via een deelsysteem lenen we de Broodwinner uit aan de bakkerijen, buurthuizen en sociale centra. Om het helemaal duurzaam te houden, brengen we hem met de fiets ter plaatse. De Broodwinner biedt ook nieuwe tewerkstellingskansen voor medewerkers in de lokale diensteneconomie. Oud brood ophalen, brood vermalen, de Broodwinner en het broodmeel vervoeren, koekjes bakken en leveren aan de koffiebars: het zijn allemaal taken die leerkansen inhouden. Het geeft medewerkers in de sociale economie de voldoening om aan een nieuw product mee te werken. Sociale economie, circulaire economie en mensen aanzetten om bewuster met voedsel om te gaan: dat is wat we met de Broodwinner winnen.”